Ethiek van zorg

Woorden kunnen het gemoed beroeren. Wat als die woorden wet worden?

Als je een product wilt hebben dan koop je dat. Niemand zal dan zeggen dat hier sprake is van corruptie. Als een zorgverzekeraar een tandarts voorhoudt dat hij 10% hogere tarieven mag hanteren wanneer hij een contract sluit of als artsen ervoor betaald krijgen wanneer hun patiënten toestemming geven voor het elektronisch patiënten dossier, kun je dan spreken van ‘kopen’?

Bij kopen is er sprake van twee partijen. Bij omkopen is er nog een derde partij. Die derde partij komt niet in beeld maar is wel de benadeelde. Zo kunnen tandartsen en patiënten overeenkomen om de behandeling over twee jaar te declareren om zo maximaal profijt te hebben. Is dat dan een pragmatische hantering van de spelregels van de zorgverzekeraar?

Bij ontoereikende, ondoelmatige of onnodige behandelingen tot zelfs onnodige hersenoperaties toe (!) gaan er zelfs twee partijen de bietenbrug op. De patiënt en het zorgstelsel. Ons gemoed zegt: schande!

Bij het woord ‘zorg’ denken wij onwillekeurig aan zorgzaamheid, toewijding, compassie, eerlijkheid, vertrouwen en zelfs liefde. Het zijn aspecten, die zich thuis voelen bij de ethiek van zorg.

Maar die woorden zien wij niet terug in het beleid. ‘Zorg’ is niet meer een privaat maar een publiek domein. Elke reguliere arts en elke ingezetene van Nederland valt daaronder, niet vrijwillig maar verplicht *). Het is het domein van bonussen en sancties. Van willekeur en intimidatie. Een domein waar boerenslimheid wedijvert met bedrevenheid teneinde te voldoen aan hoogdravende normen op papier.

Met die beleidsethiek zal het stelsel kost wat kost willen zegevieren. Disfunctionerende artsen worden als boosdoeners aan de zegekar gebonden. Gemaltraiteerde patiënten neemt ze op de koop toe. Worden we beter met zo’n ethiek?

Heremetijd

*) Het ziekenfonds van voor de stelselherziening is een voorbeeld van een verplicht zorgssysteem voor een bepaald deel van de bevolking tot een bepaald inkomen. Steeds meer artsen sloten zich vrijwillig aan, deels op grond van sociale deels op grond van zakelijke overwegingen. Zie een voorbeeld van de gevolgen in de tandheelkunde HIER  en HIER en HIER.

Deel deze column