Angst
In de laatste Verwondering (maart 2017), verwonderde ik mij over de zin ‘Gelukkig kun je leren met gedachten je angsten te bezweren’. Dus zonder te weten wat angst is, zouden we die dus met onze gedachten kunnen overmeesteren. Zouden we ons echt gelukkig kunnen denken, vrij van angsten? Krishnamurti zegt daar wetenswaardige dingen over. Zo kan er geen angst zijn als er geen relatie is tussen de waarnemer met dat wat die angst zou kunnen oproepen. Die angst is het gevolg van een proces van denken en die bouwt zich in de tijd op. In feite vloeien angstgevoelens voort uit bekende beelden of wel gedachtebeelden. Het is onmogelijk om angstgevoelens te ontwikkelen over datgene wat niet bekend is. Angst voor het onbekende, voor bijvoorbeeld de dood, houdt meer verband met een angst voor het verlies van het veronderstelde bekende. Dus ook angst voor het onvolledig bekend zijn er mee. Alleen het bekende of beter het onvoldoende bekende kan angst oproepen. De angst om bijvoorbeeld door het ijs te zakken is gebaseerd op de gekende mogelijkheid daartoe. Ben je voldoende bekend met de dikte van het ijs dan zal er ook geen angst zijn.
Nu willen wij ons welbevinden regelen met wetten. We geloven dat we ons op die manier gelukkig en pijnvrij kunnen maken. Dat we onszelf daarmee bedriegen willen we niet weten. We gaan er dus mee door. Breken met dat geloof wordt steeds moeilijker. De problemen nemen toe, zo ook de angst. Om die angst weg te denken met andere gedachten staat dan gelijk met het gladstrijken van rimpels op het water met wind.
Met zo’n soort geloof hebben wij ons zorgstelsel opgetuigd. We zien nu een bureaucratie groeien door een groeiende angst. Die bezorgt ons dus een niet te missen strop. Je kunt het natuurlijk anders zeggen: het zorgstelsel kan de half-wetenden heel veel opleveren ten koste van steeds meer half-onwetenden. Spectaculaire medische hoogstandjes weerhouden ons er van om zo’n stelsel los te laten of dit zelfs maar te overwegen. Bovendien zal alleen al die overweging stuklopen op de ons toegedichte en bij wet afgedwongen solidariteit. De bureaucratie komt de vele half-onwetenden, die inmiddels financieel, fysiek en of psychisch geheel aan de grond zitten, echter al wel weer tegemoet met een volgende regeling: ‘voltooid leven’.
Liefdevolle zorg met het leven als maatstaf zal heus niet verdwijnen, ondanks het hardnekkige vertrouwen in het meten en het geld om te willen blijven leven of juist niet. Die zorg zal echter wel als verdacht blijven worden aangemerkt door de ‘meters’.
Heremetijd
PS DOEN wat goed is, is iets anders dan denken wat goed is.
Deel deze column
Dank voor deze prachtige heldere tekst over de gezondheidszorg en over angst!